گروه دين و انديشه: مهاجرنيا گفت: امام علي(ع) ميفرمايد »والاجابة حين ادعوکم و الطاعه حين آمرکم« امروز مقام معظم رهبري ميگويند مشارکت حداکثري باعث تقويت نظام ميشود.
اين دستوري است که حاکميت تقاضا ميکند مردم بياييد پاي صندوق، مردم هم بايد اجابت کنند. حجت الاسلام مهاجرنيا رييس انديشکده مطالعات انقلاب اسلامي طلوع مهر، در نشست کرسيهاي آزادانديشي با عنوان »الگوي حکمراني اسلامي در گام دوم انقلاب اسلامي« با اشاره به اينکه در عرصه انتخابات ما با يک معادله سه مجهولي مواجه هستيم، گفت: مجهول اول ما درخصوص معنا و مفهوم التزام و وفاداري به نظام است که هر انتخابات جمعي به درستي به دليل فقدان التزام نظري يا عملي از گردونه انتخابات خارج ميشوند و جمعي هم به درستي به دليل برخورداري از وفاداري به مسير خود ادامه ميدهند. گروه سومي هستند که وفاداري آنها مبهم است و اين ابهام سبب شده که دو مجهول ديگر با عنوان »احتياط« و »برائت« در کنار مجهول وفاداري، »انتخابات«؛ يعني زيباترين وجه مردمسالاري ديني در حکمراني اسلامي را دچار مشکل کنند.
او با بيان اينکه چهار دهه بعد از انقلاب، سه مجهول اين معادله نه تنها حل نشده بلکه در هر انتخابات پيچيدهتر شده است، تصريح کرد: نهادهاي مربوطه که اختيار تفسير و تبيين دارند بايد هر سه مجهول را حل ميکردند.
مهاجرنيا تصريح کرد: شاخصها و شاخصههاي وفاداري بايد شفاف و قابل فهم و تا حد ممکن کمّي شوند، به گونهاي که شبهه مفهومي باقي نماند. اگر هم در مصداق نامزدهاي انتخابات شبهه پيش آمد، بايد روشن باشد که محل اجراي برائت است يا احتياط، تا تحت تأثير سلايق فکري و سياسي تفسير نشود.
رييس انديشکده مطالعات انقلاب اسلامي طلوع مهر خاطرنشان کرد: اين سه مجهول باعث شده در هر انتخاباتي يک سري نيروها را از قطار انقلاب پياده ميکنيم چون نميدانيم با آنها چکار بايد بکنيم آنها را حذف ميکنيم؛ اين احتياطکاري باعث شده است تا شخصي که آستين بالا زده تا در انتخابات شرکت و به کشور خدمت کند. چون شناخت نداريم و نسبت به وفاداري او ترديد داريم به جاي اينکه برائت جاري کنيم يا خودمان را به علم برسانيم و مستند او را تأييد يا رد کنيم، با عنوان »عدم احراز« او را رد ميکنيم.
استاد فلسفه سياسي حوزه و دانشگاه اظهار داشت: يکي ديگر از چيزهايي که جمهوري اسلامي حکمراني اسلامي را پذيرفت و به سبک حکمرانياي که در دنياي امروز تجربه شده مقوله پذيرش »عنصر قدرت« است. بحث سياست، مقوله قدرت است. البته قدرت در حکمراني اسلامي هر نوع سلطه واقتداري نيست، قدرت خاصي است که در حقيقت رکني از آن روي مردمسالاري ديني و آراي مردم و رکن اساسي ديگر آن هم روي اسلام استوار هست.
او با اشاره به اينکه نکته بعدي که در حکمراني جديد در جمهوري اسلامي بسيار مهم هست، »عنصر شناخت عمومي« است، گفت: در طول تاريخ در همه حکومتهايي که در ايران و حتي در جهان اسلام مطرح بودند، معمولاً عنصر آگاهي و شناخت مردم خيلي مطرح نبود. اينکه مردم سواد و اطلاعات و آگاهيهاي عمومي داشته باشند، پديده جديدي است و مخصوصاً وقتي که با تکنولوژيهاي جديد گره خورده است. امروزه يک مقوله نويي است که در دولتهاي مدرن مطرح است و دولت الکترونيک يکي از مصاديق آن هست.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: يک نکته ديگري که باز هم بسيار در حکمراني مهم هست، »فرايندي کردن تصميمگيريهاي کلان مملکتي« است. در گذشته فيالمجلس تصميم ميگرفتند و همانجا هم آن را اجرا ميکردند. مخصوصاً در تاريخ ايران که کشور هميشه پادشاهي بوده است، پادشاه هم خودش قانون بود، خودش دستور ميداد، خودش هم هرطور دلش ميخواست اجرا ميکرد.
مهاجرنيا در ادامه گفت: امروز خود رهبري که در رأس نظام هست، اگر بخواهد تصميم اساسياي بگيرد، در قانون اساسي آمده است که بعد از مشورت با مجمع تشخيص مصلحت نظام بعضي از تصميمهاي اساسي را ميتواند بگيرد. يعني رأساً بدون مشورت نميتواند؛ با اينکه بالاترين رأس هرم قدرت است و مشروعيت نظام به ولايت فقيه است؛ با اين همه در تصميمگيريها چنين فرايندي را ايجاد کردند. بقيه بخشها هم همينطور است. دولت تا مجلس براي او قانون تصويب نکند، نميتواند اجرا کند. مجلس تا مردم به او رأي ندهند نميتواند تشکيل شود. مردم تا قانون انتخابات اعمال و ابلاغ نشود، نميتوانند رأي بدهند. همه اين تصميمگيريها به هم گره خورده و کشور يک حالت ارگانيسم پيدا کرده؛ مثل يک موجود زندهاي که هر عضوي بخواهد کاري بکند، همه اعضا بايد دست به دست هم بدهند تا فعال شود. اين از ويژگيهاي ساختاري حکمراني اسلامي جديد هست.
رييس انديشکده مطالعات انقلاب اسلامي طلوع مهر خاطرنشان کرد: به هر صورت يکي از بحثهاي خيلي جدي است که حضرت وقتي ميگويد وفاداري به بيعت، وفاداري به چي؟ يک نکتهاي هست که وفاداري گاهي مواقع در احزاب، گروهها، جناحهاي فکري، وفاداريشان به آن گفتمان خودشان است. يعني مثلاً يک کسي اصولگرا است، ميگويد اگر يک دولت اصولگرا سر کار باشد، من کاملاً به آن پايبند هستم ولي اگر اصلاحطلبها سر کار بيايند من نيستم. عکس آن هم همينطوري است. اين نوع وفاداري را چه مقدار در حکمراني اسلامي ميتوانيم بپذيريم؟
مهاجرنيا سپس گفت: الان برخي آدمهايي وجود دارد که درصد ايمان اينها، باور آنها، اعتقاد آنها اينطوري است که اينها اگر باند خودشان باشد حاضر هستند که کمک کنند، باند آنها نباشد کمک نميکنند. با اينها چکار کنيم؟ اينها را رد صلاحيت کنيم يا اينها را نگه داريم؟ ما الآن راجع به اينها تصميم نگرفتيم و هميشه به صورت جناحي با آنها برخورد ميکنيم ما که نميتوانيم به خاطر مثلاً يک سري مفروضات، کلاً اين سري آدمها را حذف کنيم.
او با بيان اينکه حکمراني جديد مثل قديم نيست، گفت: در قديم مردم همه يکدست بودند. يعني تفاوت کثرتگرايياي وجود نداشت. ولي الآن ما با يک جامعهاي سروکار داريم که رسماً ميآيد ميگويد اصل جمهوري اسلامي را قبول دارم ولي رهبران را قبول ندارم. با اين آقا چکار کنيم؟ حالا يک عدهاي هستند عناد دارند، دشمن هستند و مشکلساز هستند. نگاه اپوزيسيوني دارند. راجع به آن ميشود فکري کرد ولي آنهايي که اينطوري هم نيستند. آيا بايد اينها را براي هميشه حذف کنيم؟ يا نظام اسلامي براي اينها بايد فکري بکند؟
رييس انديشکده مطالعات انقلاب اسلامي طلوع مهر با اشاره به اينکه در عرصه انتخابات ما با يک معادله سه مجهولي مواجه هستيم، گفت: مجهول اول ما درخصوص معنا و مفهوم التزام و وفاداري به نظام است که هر انتخابات جمعي به درستي به دليل فقدان التزام نظري يا عملي از گردونه انتخابات خارج ميشوند و جمعي هم به درستي به دليل برخورداري از وفاداري به مسير خود ادامه ميدهند. گروه سومي هستند که وفاداري آنها مبهم است و اين ابهام سبب شده که دو مجهول ديگر با عنوان »احتياط« و »برائت« در کنار مجهول وفاداري، »انتخابات«؛ يعني زيباترين وجه مردمسالاري ديني در حکمراني اسلامي را دچار مشکل کنند.
مهاجرنيا با طرح اين پرسش که چرا ما به نتيجه و عواقب حدفها فکر نميکنيم؟ اظهار داشت: اينهايي که به هردليلي حدف ميشوند احتمال دارد اگر مشارکت ميکردند در فرايند قدرت ساخته و بهتر بشوند ولي راحت حذفشان کرديم. بعد از آن هم هيچ برنامهاي هم براي اينکه بالاخره از اينها دلجويي بکنيم و يک طوري نگذاريم اينها بروند و تبديل به ضد انقلاب شوند.
او ادامه داد: نکته ديگري که حضرت ميفرمايند والنصيحة في المشهد والمغيب. حکومت اسلامي وظيفهاش اين است که همانطوري که انتطار دارد شهروندان خيرخواه حکومت باشند، متقابلاً هم حکومت خيرخواه مردم است. در همه حال چه در حضور و چه در غيبت. وقتي ميگويد چه در حضور و چه در غيبت يعني هميشه حکومت اسلامي در همه قوانينش، برنامههايش، اجرائياتش، قضاوتهايش، قانونگذاريهايش، در همه جا مصلحت مردم را بايد در نظر بگيرد.
رييس انديشکده مطالعات انقلاب اسلامي طلوع مهر گفت: حضرت باز ميفرمايد »والاجابة حين ادعوکم« و هر وقتي که نياز باشد، دولت نياز به حمايت مردم و مشارکت مردم دارد، مردم اجابت بکنند. »و الطاعه حين آمرکم« و اگر جنگي پيش آمد مردم بيايند کمک کنند. اگر هجومي عليه دولت اسلامي شد، مردم دولت را تنها نگذارند. اگر امروز دولت آمد گفت که مشارکت باعث تقويت نظام ميشود مردم حمايت کنند. الآن مقام معظم رهبري ميگويند مشارکت حداکثري باعث تقويت نظام ميشود. اين يک دستوري است که حاکميت دارد تقاضا ميکند مردم بياييد پاي صندوق، مردم هم بايد اجابت کنند. البته اين حقوق متقابل هستند.
به گزارش امانت به نقل از تسنيم،مهاجرنيا در پايان اظهار داشت: اصل اين است که ما يک يگانگي ميان ولايت و وليفقيه قائل باشيم. بالاخره مصداق ولايت در شخص ولي فقيه است؛ اما يک تعبيرهايي امام و مقام معظم رهبري داشتهاند، فراوان هم هست، فرمودهاند که ممکن است يک کسي نسبت به من ايراداتي قائل باشد. اعتقادات او اين است که من مشکلاتي دارم ولي اصل نظام را قبول دارد. اين نبايد رد صلاحيت شود. البته بالاخره يک تفاوتهايي وجود دارد بين يک کسي که ذوب در ولايت است با يک کسي که ميگويد من ولي فقيه را قبول ندارم، اما اينطور نيست که ما اين شخص را ضد انقلاب بدانيم يا بگوييم جزء مخالفين نظام و اپوزيسيون نظام است.